Przyczyny endometriozy

Przyczyny endometriozy

Mimo tego, że nawet 15-30% kobiet w okresie reprodukcyjnym choruje na endometriozę, a nad samą chorobą trwają liczne badania, medycyna nadal nie zna odpowiedzi na pytanie o przyczynę endometriozy. Na przestrzeni lat powstało jednak kilka hipotez, próbujących wyjaśnić skąd bierze się ta choroba. Czy dieta może być przyczyną endometriozy?

Najpopularniejsze hipotezy przyczyn endometriozy to:

• Hipoteza wstecznej menstruacji

Została przedstawiona w 1927 r. przez Sampsona. Zakłada, że komórki endometrium dostają się przez jajowody do jamy otrzewnej (do brzucha), wczepiają się tam i tworzą ogniska endometriozy. Jest to tzw. krwawienie wsteczne (krew menstruacyjna zamiast zostać wydalona przez pochwę, cofa się do brzucha).

Wadą tej hipotezy jest to, że takie krwawienie wsteczne występuje u większości kobiet, a nadal nie wiemy, dlaczego tylko u części z nich pojawia się endometrioza.

• Hipoteza implantacji

Zakłada przeniesienie bezpośrednie komórek endometrium z macicy w inne miejsce. Komórki te mogą zostać przeniesione podczas cesarskiego cięcia, kiedy następuje rozcięcie macicy. Hipoteza ta wyjaśnia powstawanie endometriozy np. w bliźnie po cesarskim cięciu, ale nie wyjaśnia skąd bierze się choroba  w pozostałych przypadkach.

• Hipoteza metaplazji

Według niej komórki endometrialne miałyby się tworzyć z komórek nabłonka otrzewnej (wyściółka jamy brzusznej). Miałoby się tak dziać pod wpływem takich czynników jak stan zapalny, jednak dotychczas nie udało się zidentyfikować czynnika, który powodowałby takie zachowanie się komórek otrzewnej.

Coraz więcej również mówi się o roli układu immunologicznego w pojawianiu się endometriozy. U kobiet z tą chorobą miałby on działać wadliwie. U zdrowych kobiet komórki endometrium podlegające wstecznej menstruacji do jamy brzusznej są „zjadane” przez komórki układu immunologicznego. U kobiet z endometriozą układ immunologiczny nie rozpoznaje prawidłowo komórek endometrium wędrujących do jamy brzusznej. Przedostają się one do otrzewnej, a następnie wczepiają w jej ściany, w jelita, jajniki i inne organy.

Stosunkowo nową hipotezą jest hipoteza o skażeniu bakteryjnym przedstawiona w 2018 r. przez Khaleque N. Khana. Podczas prac prowadzonych przez Khana badano pod kątem obecności bakterii krew menstruacyjną oraz płyn otrzewnowy kobiet chorych na endometriozę oraz kobiet zdrowych. Okazało się, że krew menstruacyjna kobiet z endometriozą była silnie zanieczyszczona bakteriami Escherichea coli (E. coli). Kahn spekuluje, że możliwe jest przemieszczanie się bakterii E. coli w kierunku jamy macicy, co może powodować skażenie endometrium w zależności od faz cyklu miesiączkowego. Autorzy badania po raz pierwszy zbadali też stężenie endotoksyn w krwi menstruacyjnej i płynie otrzewnowym kobiet z lub bez endometriozy. We krwi menstruacyjnej kobiet z endometriozą stwierdzono znacznie wyższe stężenie endotoksyn (4-6-krotnie wyższe!). Endotoksyny znaleziono także w płynie otrzewnowym kobiet z endometriozą. Autorzy badania widzą tutaj dwie możliwe przyczyny:
• przemieszczenie się bakterii E. coli lub endotoksyn z jelita przez enterocyty i ich wejście do jamy miednicy, jak wykazano w jednym badaniu,
• zanieczyszczenie krwi menstruacyjnej przez E. coli po jej przemieszczeniu się z pochwy.
Odkrycia te sugerowały, że zakażenie krwi menstruacyjnej bakterią E. coli u kobiet z endometriozą może być stałym źródłem endotoksyn w płynie otrzewnowym z powodu okresowego wstecznego przepływu menstruacyjnego i to cykliczne zdarzenie może zapoczątkować wzrost endometriozy. Jednak na pytanie „Czy to skażenie bakteryjne jest skutkiem endometriozy czy jej przyczyną? ” autorzy badania nie odpowiadają jednoznacznie.

Czynniki ryzyka

Mimo tego, że przyczyny choroby nie zostały dotąd wyjaśnione, pewne jest, że istnieje kilka czynników ryzyka wystąpienia choroby. Wśród nich znajdują też te związane z dietą. Do takich czynników ryzyka możemy zaliczyć:

• • występowanie endometriozy u najbliższej rodziny (mama, babka, siostra). Jeśli w wywiadzie rodzinnym pojawia się endometrioza, ryzyko zachorowania u danej kobiety wzrasta prawie siedmiokrotnie,
  • brak dzieci,
  • wczesne wystąpienie pierwszej miesiączki (przed 11 rokiem życia),
  • krótkie cykle miesiączkowe (poniżej 27 dni),
  • obfite miesiączki,

• dysbioza jelitowa (zaburzona flora bakteryjna w jelicie),

• przerost Candida w jelicie (choroba grzybicza),

• • infekcje pasożytnicze,

• współwystępowanie chorób autoimmunologicznych jak Hashimoto,

• alergie i nietolerancje pokarmowe, celiakia,

• zespół jelita nadwrażliwego, 

• narażenie na toksyny.

Dieta a czynniki ryzyka endometriozy

Wśród powyższych czynników ryzyka pojawiają się takie, na które nie mamy wpływu jak genetyka, moment wystąpienia pierwszej miesiączki.

Na pewne czynniki jednak mamy wpływ. To przede wszystkim te dietozależne, jak dysbioza jelitowa, choroba grzybicza w jelitach, jelito nadwrażliwe, narażenie na toksyny. Część tych czynników ryzyka endometriozy możemy „oswoić” dietą (będą o tym kolejne wpisy na blogu, więc zapisz się do newslettera, żeby ich nie przegapić). Również objawy celiakii, Hashimoto czy zespołu jelita nadwrażliwego możemy skutecznie niwelować odpowiednią dietą. Tym samym mamy wpływ na przebieg choroby. Eliminując określone produkty, włączając do diety inne, jesteśmy w stanie poprawić swoje funkcjonowanie z endometrioza – wkrótce opiszę je szerzej na blogu.

Moją ofertę znajdziecie tutaj: https://iwonawalczak.pl/