Cynk – dieta wzmacniająca płodność

Cynk jest pierwiastkiem odgrywającym ogromną rolę w funkcjonowaniu organizmu człowieka. Jest częścią ok. 3000 ludzkich białek! Kluczowa jest jego rola w prawidłowym funkcjonowaniu komórek, pracy układu hormonalnego i immunologicznego. Bez cynku nie mielibyśmy dzieci. Cynk jest prawdziwym pierwiastkiem rozrodczości i istotnym składnikiem diety dla płodności. Jeśli planujesz dziecko lub masz trudność w zajściu w ciążę, tutaj dowiesz się jak cynk wpływa na męską i żeńską płodność.

Według badań WHO z 2001 roku, niemal połowa światowej populacji jest zagrożona niedoborem cynku, w tym więcej niż co dziesiąty mieszkaniec Europy Środkowej. Badania przeprowadzone przez Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie ujawniły, że skala niedoboru cynku może być znaczenie większa – z badań tych wynika, że ok. 40% osób w Polsce ma za niskie stężenie selenu. Do objawów jego niedoboru można zaliczyć m.in. wypadanie włosów, białe plamki na paznokciach, osłabienie odporności, apatię. Konsekwencje niedoboru cynku mogą być jednak znacznie poważniejsze dla zdrowia niż „tylko” wypadanie włosów. Niedobór cynku przyczynia się bowiem do wzrostu ryzyka zachorowania na nowotwór i do problemów z zajściem w ciążę – zarówno po stronie kobiety, jak i mężczyzny.

Cynk – dieta wzmacniająca płodność kobiety

Szereg badań sugeruje, że niedobór cynku u kobiet może powodować zaburzenia w wydzielaniu hormonu folikulotropowego (FSH) i hormonu luteinizującego (LH). Zbyt mały poziom cynku wpływa na nieprawidłowy rozwój jajników i zakłóca właściwy przebieg cyklu miesiączkowego oraz owulacji.

Cynk pozytywnie wpływa na jakość komórek jajowych (ooytów). Działa on jako regulator mejozy w całym okresie dojrzewania oocytów. Ponadto cynk działa jako aktywator niezbędny w enzymach cyklu folianowego, które biorą udział w remetylacji (przemianie) homocysteiny do metioniny. Homocysteina jest negatywnym wskaźnikiem jakości oocytów, kiedy przedostaje się do oocytu, może wywoływać wadliwą metylację, stres oksydacyjny i apoptozę (śmierć komórki).

Wg doniesień naukowych, nawet połowa kobiet cierpiących na PCOS wykazuje obniżone stężenie cynku w surowicy u kobiet. Jednym z głównych objawów PCOS jest insulinooporność oraz hiperinsulinemia (nawet ok. 70% pacjentek). Tymczasem cynk jest ważny w syntezie, uwalnianiu i działaniu insuliny. Zauważono, że suplementacja cynkiem wydaje się być korzystna u kobiet z PCOS ze względu na obniżanie stężenie insuliny

Rola cynku nie kończy się na samych staraniach o ciążę. Pierwiastek ten jest niezbędny dla prawidłowego przebiegu ciąży i porodu, a także rozwoju płodu. Jego niedobór może przedłużać okres ciąży, przyczyniać się do poronień, wad rozwojowych płodu i niskiej masy urodzeniowej niemowląt.

Cynk – dieta wzmacniająca płodność mężczyzny

Zgodnie z danymi WHO tzw. czynnik męski w niepłodności stanowi ok. 45% przypadków, z czego 20% niepłodności dotyczy wyłącznie mężczyzny. Cynk odgrywa krytyczną rolę rola w układzie rozrodczym mężczyzny, ponieważ jest niezbędny do rozwoju plemników.

Prawidłowy poziom cynku utrzymuje właściwe stężenie testosteronu i odpowiada w znacznym stopniu za parametry nasienia takie jak: liczba plemników, gęstość, ruchliwość, morfologia i żywotność, a także pH i objętość nasienia.
Niedobór cynku u mężczyzn skutkuje impotencją, hipogonadyzmem lub opóźnieniem rozwoju płciowego. Dodatkowo, cynk przyczynia się do zmniejszenia rozmiaru gruczołu krokowego w przypadku łagodnego rozrostu tego gruczołu.

Dieta dla płodności – źródła cynku

Cynk znajdziesz w bardzo wielu produktach. Jednak te zwierzęce są najbogatszym źródłem dobrze przyswajalnego cynku:

• ostrygi,
• mięsi i podroby,
• ryby,
• jaja
• produkty mleczne.

Do roślinnych źródeł cynku należą produkty zbożowe, orzechy, pestki, grzyby, rośliny strączkowe, Zawierają one natomiast mniejsze ilości cynku, który dodatkowo jest słabiej przyswajalny przez człowieka. Warto jednak wiedzieć, że wchłanianie cynku wzrasta wraz ze spożyciem białka, a białka zwierzęce poprawiają przyswajalność cynku ze źródeł roślinnych.

Dieta dla płodności – suplementacja cynkiem

Suplementacja jest zawsze sprawą indywidualną, dobieraną przez dietetyka lub lekarza na podstawie wyników i objawów pacjenta. Nie stosuj więc cynku na własną rękę! Najlepiej zbadać poziom cynku we krwi, a następnie skonsultować się ze specjalistą. W pierwszej kolejności wskazana jest modyfikacja diety, która uzupełni ewentualne niedobory. Dopiero w drugiej kolejności wkraczamy z suplementacją, którą dobierze indywidualnie dietetyk lub lekarz (dobór dawki i preparatu).

Cynk suplementowany bez wskazań może być groźny dla organizmu! Odkłada się w nerkach i wątrobie, powoduje niedokrwistość, zwiększa ryzyko nowotworu. Nadmierne spożywanie cynku, może spowodować obniżenie przyswajalności innych pierwiastków takich jak: żelazo, fosfor, miedź i wapń. Nadmiar cynku może też zaburzać działanie niektórych leków, w tym popularnej aspiryny czy ibuprofenu.

Źródła:

1. Marzenna Nasiadek, Joanna Stragierowicz, Michał Klimczak, Anna Kilanowicz: The Role of Zinc in Selected Female Reproductive System Disorders, Nutrients 2020, 12, 2464; doi:10.3390/nu12082464
2. Lubiński J et.al. Serum selenium levels predict survival after breast cancer. Breast Cancer Res Treat 2018;167:591-8
3. Pietrzak S et al. Influence of the selenium level on overall survival in lung cancer. Journal of Trace Elements in Medicine and Biology 56;2019:46-51.
4. Lubiński J et al. Serum selenium levels and the risk of progression of laryngeal cancer. PLoS One 2018;13(1):1-11