Dietetyk o wpływie stylu życia, w tym diety na zdrowie

Styl życia to zachowania zdrowotne, postawy, działania i ogólna filozofia życia. Zależy on od wielu czynników: środowiska, norm społecznych i kulturowych, warunków, w których żyje człowiek i społeczność, do której należy, osobistych przekonań i wartości. Na zdrowy styl życia składają się m.in. pozytywne myślenie, unikanie i neutralizacja stresów, zdrowe odżywianie, ruch, hartowanie oraz unikanie zagrożeń.  Bardzo ważną rolę w zdrowym trybie życia odgrywa odpowiednia dieta.

Zdrowie to stan pełnego, dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie wyłącznie brak choroby lub niedomagania (ułomności). Wyróżniamy różne typy zdrowia:

• Zdrowie fizyczne – prawidłowe funkcjonowanie organizmu i narządów.
• Zdrowie psychiczne – a w jego obrębie: zdrowie emocjonalne – zdolność do rozpoznawania uczuć, wyrażania ich w odpowiedni sposób, umiejętność radzenia sobie ze stresem, napięciem, lękiem, depresją, agresją; zdrowie umysłowe – zdolność do logicznego, jasnego myślenia.
• Zdrowie społeczne – zdolność do utrzymywania prawidłowych relacji z innymi ludźmi oraz pełnienia ról społecznych.
• Zdrowie duchowe- związane z wierzeniami i praktykami religijnymi lub przestrzeganiem własnych zasad, zachowań i sposobów utrzymywania wewnętrznego spokoju.

Co decyduje o naszym zdrowiu?

Wg Marca Lalonde’a o zdrowiu człowieka decydują: styl życia (53%), środowisko – ekologiczne (materialne) i społeczne (21%), czynniki genetyczne (16%), opieka medyczna (10%). Zachowaniami pozytywnie wpływającymi na zdrowie człowieka są: aktywność fizyczna, racjonalne odżywianie, utrzymywanie czystości siebie i otoczenia, zachowanie bezpieczeństwa, radzenie sobie w sytuacjach trudnych i stresowych. Z kolei negatywnie na zdrowie człowieka wpływają: palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu i narkotyków, ryzykowne zachowania seksualne, brak higieny ciała, bierny tryb życia, nieprawidłowe odżywianie się.

Ważny jest rodzaj wypoczynku jaki preferujemy. Oprócz relaksowania się w sposób bierny, warto zwrócić uwagę na aktywne formy odpoczynku. Pozwalają one na utrzymanie dobrej kondycji i sylwetki. Na styl życia składają się zatem: sposób odżywiania, stosunek do nałogów (palenie papierosów, alkohol, narkotyki, leki), tryb pracy i wypoczynek, aktywność fizyczna, stres, higiena osobista, zachowania w sferze seksualnej, przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Styl życia w 50% odpowiada za stan zdrowia.

W zdrowym stylu życia nie chodzi o ideę czy modę lansowaną przez popkulturę, lecz o praktyczne korzyści. Po pierwsze prowadząc zdrowy tryb życia zwiększamy szansę na uniknięcie wielu chorób przedwczesnej śmierci. Zmiana stylu życia na prozdrowotny może przynieść zmniejszenie ryzyka ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, ryzyka cukrzycy, ryzyka nowotworów. Zdrowy styl życia obniża o 27% ryzyko choroby niedokrwiennej serca u mężczyzn. Zdrowy styl życia redukuje ryzyko choroby udarów mózgu u kobiet.

Dieta decydująca o stanie zdrowia

Czynnikami dietetycznymi przyczyniającymi się do pogorszenia stanu zdrowia i zwiększenia ryzyka śmiertelności są:

• nadużywanie soli,
• zbyt mało produktów pełnoziarnistych,
• zbyt mało owoców, orzechów i nasion,
• niewystarczająca ilość spożywanych warzyw,
• zbyt małe spożycie kwasów omega-3 oraz błonnika.

Ponadto wśród tych czynników wymienia się niewystarczające spożycie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych i strączków, zbyt wysokie spożycie tłuszczy typu trans, dietę ubogą w wapń, picie napojów słodzonych, spożywanie przetworzonego mięsa i czerwonego mięsa w ogóle, a także zbyt niskie spożycie mleka. Wszystkie te elementy zwiększają ryzyko zachorowania na choroby kardiologiczne, cukrzycę typu 2, nowotwory i inne schorzenia.

Dodatkowo warto wspomnieć, o alkoholu. Jego nadmierne spożywanie prowadzi do zmian zanikowych móżdżku i mózgu, ubytku szarej substancji mózgu, stanu zapalnego błon śluzowych, jamy ustnej i przełyku, nadciśnienia tętniczego, zapalenia tchawicy i oskrzeli oraz ostrej niewydolności nerek. Z kolei narkotyki zmieniają świadomość, sprawiając, że jesteśmy szczęśliwsi. Ale tylko pozornie w rzeczywistości sprawiają, że nasz mózg stopniowo się uzależnia. Narkotyki prowadzą także do śmierci. Również palenie papierosów jest nałogiem, który prowadzi do zwiększenia dziesięciokrotnie ryzyka zachorowania na raka płuc i serca, niewydolności krążenia oraz do wczesnej śmierci.